familie van Lelyveld

Familie historie

De eerste generatie
Oorspronkelijk afkomstig uit Den Briel (provincie Zuid-Holland), vestigden leden van de familie zich in de zestiende eeuw als zeilmakers en steenbakkers in Rotterdam. Pieter Paulusz (1627-1695), die sedert 1650 in Leiderdorp kalkbrandovens beheerde, trad in 1672/'73 op, als kapitein van het regiment van Poelgeest, onder direkt bevel van de Prins Van Oranje (Willem III), bij de verdediging van het centrum van de Waterlinie. Zijn zonen en dochters vestigden zich (trouwden) in Leiden.
De economische grondslag van de familie in de zeventiende en achttiende eeuw in Leiden was tweeledig : de Leidse lakennijverheid en -handel en bouwnijverheid. Verschillende telgen van de familie traden toe tot de magistratuur van Leiden en omgeving.

Frans van Lelyveld
Frans van Lelyveld (1740-1784) was oprichter van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. De culturele oriëntatie is ook kenbaar in de lotgevallen van andere familieleden. In de negentiende eeuw zetten deze tradities zich voort. Velen waren ook aktief in militaire beroepen.

Theodoor Bernhard van Lelyveld
Theodoor Bernhard van Lelyveld (1867-1954), kleinzoon van Theodore Bernhard (1794-1864), heraut van wapenen van het Koninkrijk der Nederlanden, onderscheidde zich door, als adjudant van de Gouverneur van Suriname, de mensonterende toestanden in de Franse deportatiekolonie Guyana in een tweetal, ook in het Frans vertaalde, artikelen in De Gids (1904/'05) aan de orde te stellen. De Franse regering werd daardoor genoopt de kolonie te sluiten. Hij is ook auteur van het bekende werk "De Javaanse danskunst" (1931, in hetzelfde jaar in Franse vertaling verschenen als "La danse dans le theatre javanais"), waarin de politieke en culturele betekenis van het Javaanse toneel wordt beschreven en toegelicht.
Lees voor meer informatie het artikel van Pieter Eckhardt over Theodoor Bernhard.

Pieter Merkus

Pieter Merkus (Naarden, 18 maart 1787 - Soerabaja, 2 augustus 1844)
De tekst over Pieter Merkus is nog in bewerking.
Merkus werd in 1787 geboren als zoon van predikant Jean Gaspard Merkus en Jeanne Mouchon. Hij trouwde in 1830 te Batavia met Wilhelmina Niclasina Cranssen. Uit dit huwelijk werden vijf zonen en vier dochters geboren.
Hij studeerde rechten te Leiden en vertrok in 1816 als ambtenaar 1e klas naar Batavia. Hij maakte snel promotie en in 1822 werd hij gouverneur van de Molukken.
Hij nam het op voor de miserabele toestand van de lokale bevolking en maakte zich sterk voor de vrije handel in specerijen.
In 1826 werd hij president van het Hooggerechtshof. In 1829 trad hij toe tot de Raad van Indië. In 1840 werd hij benoemd tot waarnemend gouverneur-generaal van Nederlands-Indië en drie jaar later werd hij definitief benoemd. Hij stierf na anderhalf jaar tijdens een gezondheidsreis naar Soerabaja. Zijn graf ligt in Peneleh, het oudste kerkhof van Surabaya.
Lees voor meer informatie over Pieter Merkus de lezing door drs. P.P. van Lelyveld.